We kunnen het niet vaak genoeg herhalen: knuffelen, knuffelen, knuffelen. Vooral het eerste huid-op-huidcontact is ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van je baby en heeft een gunstige werking op het lichaam van de mama. Maar papa is net zo belangrijk! Aan hem de symbolische (doch belangrijke) taak om de navelstreng door te knippen. En je hebt er vast wel eens van gehoord: fontanellen. Ze helpen je baby door het geboortekanaal. Maar hoe zit dat nu precies?
Fontanellen
Fontanellen, je hebt er vast wel eens van gehoord. Het zijn de twee openingen tussen de schedelbeenderen van je baby. De grote fontanel zit bovenop het hoofdje en de kleine fontanel vind je achterop het hoofdje van je baby. Deze kunnen over elkaar schuiven tijdens de geboorte waardoor het hoofdje zich aanpast aan het geboortekanaal. De fontanellen zorgen er ook voor dat de hersenen en schedel genoeg ruimte krijgen om te groeien (Gezondheidsplein, 2020). De kleine fontanel is al na een kleine twee maanden dichtgegroeid, de grote fontanel doet er iets langer over. Deze doet er zo’n zes tot achttien maanden over om dicht te groeien (GGD). Ouders vinden het idee van de fontanellen vaak eng, maar je kunt de huid die over de fontanellen zit gerust aanraken. De hersenen worden goed beschermd door het harde hersenvlies en het bindweefsel. Je kunt dus gerust de haartjes van je baby wassen en hem regelmatig een aai over z’n bolletje geven.
Navelstreng doorknippen
Tijdens de zwangerschap was je met je baby verbonden door middel van de navelstreng. Als je kleine geboren is, zal de navelstreng moeten worden doorgeknipt. De navelstreng wordt dicht bij het buikje van de baby afgebonden waarna hij wordt doorgeknipt. Vaak wordt dit door de vader gedaan als een symbolische daad, maar wees gerust, papa’s. Niks moet, alles mag! De navelstreng is vrij stug en het doorknippen ervan kan een beetje lijken op het doorknippen van een tuinslang. Ondanks dat het aan mama en baby vastzit, doet het doorknippen van de navelstreng geen pijn, want er lopen geen zenuwen door de navelstreng (Gezondheidsnet, 2016).
Meestal wordt de navelstreng al doorgeknipt binnen 10 tot 15 seconden na de bevalling, maar steeds meer onderzoeken wijzen uit dat het gunstig is voor de baby om iets langer, minimaal 30 tot 60 seconden, te wachten en de navelstreng pas door te knippen wanneer deze is uitgeklopt. Dat zogenaamde laat afnavelen heeft als voordeel dat het aantal rode bloedlichaampjes van de baby hoger wordt, wat bijvoorbeeld helpt tegen bloedarmoede. Daarom wordt bij te vroeg geboren kindjes altijd wat langer gewacht met het doorknippen. Er wordt vaak veel bloed bij premature baby’s afgenomen, dus hoe meer rode bloedlichaampjes, hoe beter (RTL Nieuws, 2017)!
Na het doorknippen van de navelstreng blijft het navelstompje zitten. Was deze een keer per dag met water en pas op dat de luier niet over het stompje heen zit. Als dit onvermijdelijk is, zorg er dan voor dat de luier niet te strak zit (GGD). Na een tijdje zal het navelstompje indrogen en verschrompelen, waarna hij van het buikje afvalt. Dit duurt tot veertien dagen en daarna blijft er alleen een litteken over: de navel (Gezondheidsnet, 2016).
Knuffelen, knuffelen, knuffelen
We kunnen het niet vaak genoeg zeggen, maar geef je baby heel veel knuffels. Huid-op-huidcontact is ontzettend belangrijk voor pasgeboren baby’s omdat het zorgt voor de afstelling van de hartslag, bloeddruk en hormoonpeil. Na de bevalling krijg je je baby meestal gelijk op je buik of op je borst. Zo kan hij goed bijkomen van de geboorte en het stimuleert de natuurlijke reflexen van je kleine. Het wordt aangeraden om het eerste huid-op-huidcontact minimaal een uur te laten duren (maar langer mag altijd natuurlijk!). En het is niet alleen gunstig voor de kleine, want door huid-op-huidcontact wordt de placenta sneller geboren en de borstvoeding komt beter op gang. Niet getreurd, papa, jij bent ook belangrijk tijdens de eerste uurtjes van je kleine! Hoewel je geen borstvoeding kan geven, kan je huid prima dienstdoen als een fijn, warm nest (Vakblad Vroeg, 2020). Papa’s en mama’s klaar, knuffelen maar.
De eerste voeding
De eerste moedermelk noemen we colostrum en zit boordevol antistoffen en groeifactoren (ScienceDirect, 2002). Zo is je baby goed beschermd tegen allerlei ziekteverwekkers. En het is niet alleen goed voor je baby, maar door het aanleggen wordt de placenta sneller geboren én onder invloed van het hormoon oxytocine dat vrijkomt bij het geven van borstvoeding krimpt je baarmoeder sneller waardoor je minder bloed verliest. Geef je kleine dus gerust gelijk na de bevalling de borst. Hij weet vaak precies hoe dat moet door het aangeboren zuigreflex. Deze is in het eerste uur na de geboorte het sterkst, maar houdt enkele uren tot dagen aan (Verloskundigen De Vallei). Meer weten over borstvoeding? In deze blog lees je meer.
Welkom, kleine
Als je baby voet op deze aarde zet, zijn er veel dingen die hij niet gewend is. Zo is er opeens veel meer licht, hoort hij veel meer geluiden en is het opeens een stuk kouder dan in de warme buik van mama. In de buik kan een baby al licht en donker onderscheiden. Als mama voor een lamp staat of de zon schijnt fel, kan het kind een roze waas waarnemen. Wanneer hij geboren wordt, is alles ineens een stuk feller. Echt zien is er nog niet bij, maar hij is wel nieuwsgierig. Vooral het menselijk gezicht vinden baby’s vaak interessant om te bekijken. Hij zal dingen van dichtbij enigszins kunnen onderscheiden, maar alles verder dan 20 centimeter is nog wazig. Na ongeveer 6 maanden is het zicht van een baby net zo goed als dat van een volwassene (Kind en Gezin). Een baby kan al geluiden waarnemen wanneer hij nog in de baarmoeder zit. Zo hoort hij het hart van de moeder en gaat hij haar stem herkennen, ook na de geboorte. Hij zal dan ook het meest geboeid worden door geluiden die hij al waarnam toen hij nog in de buik zat. Denk aan jouw stem, je hartslag en je favoriete nummer dat altijd op repeat staat (Kind en Gezin).
Het is normaal dat je kleine na de bevalling nog wat onrustig is. Jullie hebben allebei een zware (top)prestatie geleverd. Na een tijdje gaat zijn hartslag omlaag en gaat hij meer ontspannen. Neem hem maar lekker in je warme-mama-nest en… knuffel!
Bronnen:
Colostrum and its benefits: a review. (2002, 1 juni). Geraadpleegd van https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0271531702003731?casa_token=Ri-BD5_GEREAAAAA:vWGxMSmCez1xyHubcT2KDASjhhnRorVYq6VHhRDU7GB9O1553YxUBFTiyPitzWMYVuOnG26k1Ojq
Experts: langer wachten met doorknippen navelstreng. (2017, 6 maart). Geraadpleegd van https://www.rtlnieuws.nl/node/176441
Fontanel. (2020, 10 juni). Geraadpleegd van https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/fontanel/item123680
Fontanel: GGD regio Utrecht. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.ggdru.nl/mijn-kind/opvoeden-en-opgroeien/baby/ontwikkeling/lichamelijke-ontwikkeling/fontanel
Hoe moet ik het navelstompje verzorgen. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.ggdhvb.nl/jeugdgezondheidzorg/veelgestelde-vragen/gezondheid/hoe-moet-ik-het-navelstompje-verzorgen
Horen. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.kindengezin.be/ontwikkeling/zintuigen/horen/#:%7E:text=In%20de%20baarmoeder%20hoort%20een,hoorde%2C%20herkennen%20na%20de%20geboorte.&text=Een%20baby%20kan%20de%20eerste,de%20eerste%20dag%20niets%20horen.
Nageboortetijdperk. (z.d.). Geraadpleegd van https://verloskundigen-devallei.nl/bevallen/de-bevalling/nageboorte/
Redactie. (2020, 14 december). Huidhonger essentiële basisbehoefte van iedere baby. Geraadpleegd van https://www.vakbladvroeg.nl/huidhonger-essentiele-basisbehoefte-van-iedere-baby/
Wat je moet weten over de navel. (2016, 8 december). Geraadpleegd van https://www.gezondheidsnet.nl/uiterlijk/wat-je-moet-weten-over-de-navel