Auw, waarom doen weeën toch zo’n pijn? Niet leuk, maar onvermijdelijk en geloof het of niet, ontzettend nuttig. En als wij zeggen rots in de branding tijdens je zwangerschap, zeg jij partner! Of niet? Je verloskundige is minstens zo belangrijk voor, tijdens en na de bevalling van je baby. Zij is er voor jou en heeft antwoord op al jouw vragen. Tenslotte vertellen we je over vruchtwater en het breken van je vliezen. Na het lezen van deze blog weet je wat te doen.
Auw, een wee!
Hoe mooi de bevalling van een kind ook is, pijn is onvermijdelijk. En hoewel pijnbestrijding tijdens de bevalling niet heel gebruikelijk is in Nederland, is er wel een aantal opties om de pijn te doen verminderen. Maar eerst: hoe komt het toch dat weeën zoveel pijn doen? In de ontsluitingsfase is de pijn vaak het heftigst. Tijdens een wee in de ontsluitingsfase worden het onderste deel van de baarmoeder en de baarmoedermond opgerekt. Het weefsel van de baarmoedermond is normaliter vrij stug en in deze staat kan er onmogelijk een kind door. Deze zal daarom eerst ‘verweken’, zacht worden (Medicinfo). Hoewel de meeste vrouwen de pijn in hun buik voelen, komt het ook geregeld voor dat vrouwen pijn ervaren in de rug of benen (UMCG). En die pijn is er (gelukkig) niet voor niets. Pijnprikkels zorgen voor de aanmaak van endorfine in je lichaam en endorfine zorgt voor het verminderen van de pijn. Maar daarvoor moet je wel zo ontspannen mogelijk zijn. Spanning of angst kan de aanmaak van endorfine namelijk belemmeren. Probeer je zoveel mogelijk te focussen op de pauzes tussen de weeën en niet op de weeën zelf. De pauzes duren vaak zo’n drie tot vijf minuten en geven je voldoende tijd om even op adem te komen. Mocht je niet genoeg hebben aan je lichaamseigen endorfines – en geloof ons, dat is helemaal niet gek -, dan is er een aantal opties voor pijnbestrijding.
Zo is er bijvoorbeeld TENS. TENS staat voor Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie en zorgt door middel van kleine stroomschokjes voor een tintelend gevoel. Door middel van elektroden op je rug en een apparaatje dat je zelf bedient, krijg je kleine stroomschokjes toegediend die de pijn kunnen doen helpen verminderen. Fijn, toch?
Acupunctuur kan ook een fijne uitkomst bieden. Door het plaatsen van kleine naalden op specifieke plekken wordt de balans in het lichaam hersteld en voel je minder pijn. Angst voor naalden? Acupressuur lijkt op acupunctuur, maar hierbij worden geen naalden, maar handen en vingers gebruikt en zorgt bovendien voor een langere pijnverlichting.
Als je last hebt van pijn in de onderrug, kunnen steriele waterinjecties helpen. Je verloskundige zet dan vier prikken met steriel water in je onderrug waarna je tot twee uur minder pijn ervaart. Voordeel: de verloskundige kan deze behandeling zo vaak herhalen als je wil. Deze manier van pijnbestrijding is nog niet zo gangbaar, dus overleg het voor je bevalling met je verloskundige als je dit een fijne manier van pijnbestrijding lijkt (KNOV). Er zijn dus genoeg dingen die de bevalling net iets aangenamer kunnen maken.
Rots in de branding: je verloskundige
Tijdens én na je zwangerschap is je verloskundige een van de belangrijkste personen. Maar ook voor de zwangerschap kan je al bij haar terecht als je advies wil over zwanger worden. Schroom niet om al je vragen en zorgen bij haar neer te leggen, zij is er om je te helpen. Tijdens de zwangerschap bezoek je de verloskundige ongeveer tien tot veertien keer. In week 8 zal de verloskundige (of het laboratorium) bloed afnemen om dit te controleren op onder andere glucosewaarde, bloedgroep en geslachtsziektes. Mocht er iets niet goed zijn, zijn ze er op tijd bij. Vanaf week 36 ziet de verloskundige je iedere week omdat er dan meer controles plaatsvinden. Ze is ook aanwezig bij de bevalling en helpt je bij het opvangen van de weeën. Mocht er een medische indicatie zijn, draagt ze je vaak over aan de gynaecoloog en de verloskundige in het ziekenhuis. Tijdens de kraamtijd – de eerste acht dagen na de bevalling – zal de verloskundige je nog een aantal keer thuis opzoeken (Service Apotheek). Samen met de kraamverzorgende geeft ze advies en begeleidt ze jou en je partner in jullie (misschien wel nieuwe) rol als ouders. Na ongeveer zes weken vindt de laatste controle plaats waarin de verloskundige een aantal dingen bespreekt, zoals de zwangerschap, de bevalling, maar ook anticonceptie komt aan bod. Daarnaast kan ze eventueel nog wat testjes bij jou of de kleine doen als dat nodig is (De Verloskundige). Na die laatste controle kan je met al je vragen terecht bij het consultatiebureau.
Vruchtwater en breken van je vliezen
Niet elke bevalling begint met weeën. Het komt in sommige gevallen voor dat de vliezen eerst breken. En zelfs als dat gebeurt, kan het nog wel even duren voordat weeën zich aandienen. Als je vliezen gebroken zijn, beval je over het algemeen binnen 24 uur. Als dat niet het geval is, zal je worden opgenomen in het ziekenhuis (als je daar nog niet lag). Er is dan nog steeds niet zoveel aan de hand, maar gewoon voor de zekerheid, om jou en je kleine goed in de gaten te kunnen houden. Zijn de weeën na 72 uur nog steeds niet vanzelf op gang gekomen? Dan wordt je bevalling ingeleid (LUMC).
Meestal is vruchtwater kleurloos en helder, zoals kraanwater. Soms zitten er witte vlokjes in. En als het lichtroze is, zit er wat bloed in het vruchtwater. Het kan ook voorkomen dat je baby in het vruchtwater poept. Als dat zo is, zal het bruin of groen van kleur zijn. Het is dan belangrijk dat je meteen de verloskundige belt, omdat het risico op complicaties groter wordt in dit geval. Het grootste deel van de baby’s die in het vruchtwater gepoept hebben, heeft daar geen last van, dus je hoeft je niet direct zorgen te maken. Maar het zekere voor onzekere: je kleine wordt goed gemonitord wanneer blijkt dat ie gepoept heeft (De Gynaecoloog).
Als je vliezen breken, betekent dat niet per se dat het vruchtwater er als een stortvloed uitkomt. In eerste instantie denken vrouwen dan ook vaak aan urineverlies. Het kan dus best verwarrend zijn. Kijk daarom goed naar de kleur én gebruik je neus. Vruchtwater ruikt, anders dan urine, lichtzoet.
Als je vliezen gebroken zijn, is de natuurlijke afscherming tussen de baarmoeder en de buitenwereld verdwenen. Als het ‘s nachts gebeurt, hoef je niet meteen de verloskundige te bellen. Dat kan prima even wachten. Er is wel extra voorzichtigheid geboden: gebruik geen tampons, ga niet in bad, meet regelmatig (het liefst vier keer per dag) je temperatuur en verschoon na elk toiletbezoek je maandverband (LUMC).
Pakken maar!
Bespreek alles goed met je verloskundige. Nogmaals: ze is er voor jou! Geen vraag is te gek, jij moet met vertrouwen en een goed gevoel je bevalling ingaan. Nog een tip van ons: leg rond week 36 een vluchttas klaar. Mochten jullie onverhoopt naar het ziekenhuis moeten omdat de kleine niet kan wachten, dan liggen al jullie spulletjes klaar. Papa’s en mama’s klaar, inpakken maar!
Bronnen
De Verloskundige. (z.d.). Wat doet je verloskundige. https://deverloskundige.nl/over-de-verloskundige/tekstpagina/45/wat-doet-je-verloskundige/
KNOV. (2014 oktober). Jouw bevalling: Hoe ga je om met pijn? https://deverloskundige.nl/uploads/deverloskundige.nl/knov_client_downloads/42/file/Volledige_folder_pijn_herziening_okt_2014.pdf
LUMC. (2019, 19 december). Gebroken vliezen zonder weeën tussen de 37 en 42 weken zwangerschap | LUMC. https://www.lumc.nl/patientenzorg/praktisch/patientenfolders/gebroken-vliezen-zonder-weeen-zwangerschap-37-42-weken
Medicinfo. (z.d.). Ontsluiting. https://encyclopedie.medicinfo.nl/ontsluiting/deafdde5d8a74e5b9f5ab3bfd1b14283
NVOG. (2020, 28 februari). Poep in het vruchtwater. https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/poep-in-het-vruchtwater/
UMCG. (z.d.). Pijn bij de bevalling. https://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/zob2/pijn-bij-bevalling/Paginas/default.aspx
Wat doet een verloskundige? | Service Apotheek. (z.d.). https://kennisbank.serviceapotheek.nl/artikel/wat-doet-een-verloskundige